Ωφέλιμα Έντομα

Εκτός από τηνμέλισσα (μέλι, γύρη, πρόπολη, κερί και στον κεφαλαιώδη ρόλο της στην επικονίαση των φυτών) και τονμεταξοσκώληκα (μετάξι), υπάρχει σωρεία εντόμων που πραγματικά είναι ωφέλιμα στη φύση και τον άνθρωπο.

Υπάρχουν εκείνα που τρέφονται με επιζήμια έντομα (κατά τον συνάδελφο Κώστα Τάτση « έντομα – ευεργέτες») και πολλά που δίνουν χρήσιμα έως πολύτιμα προϊόντα, όπως τα κηκιδιγόνα.

Τα έντομα που τρέφονται με επιζήμια έντομα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την‘βιολογική καταπολέμηση’.

Chalcidoidea ς

Η βιολογική καταπολέμησηείναι εναλλακτική μέθοδος φυτοπροστασίας όπου αντί χημικών σκευασμάτων χρησιμοποιούνται ωφέλιμοι οργανισμοί που τρέφονται με καταστρεπτικά φυτοφάγα έντομα και ακάρεα. Απώτερος στόχος είναι η παραγωγή γεωργικών προϊόντων ποιότητας με μηδενικά χημικά υπολείμματα.

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ωφέλιμων εντόμων. Τα αρπακτικάκαι τα παρασιτοειδή.

Κωνσταντίνος Θ. Μπουχέλος

Ομότιμος Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

ctbuchelos@yahoo.gr

Παρασιτοειδή

«Παρασιτοειδές» = έντομο που ζει επάνω ή μέσα σε άλλο έντομο – ξενιστή, τρέφεται από αυτό και τελικάτο σκοτώνει και «Ξενιστής» = έντομο που έχει προσβληθεί από παρασιτοειδές.

Περίπου το 10% των γνωστών εντόμων είναι εντομοφάγα παρασιτοειδή. Τα περισσότερα ανήκουν στα Υμενόπτερακαι μάλιστα στις Υπεροικογένειες Chalcidoidea και Ichneumonoidea .

Τα Δίπτερα, περιλαμβάνουν αρκετές Οικογένειες παρασιτοειδών όπως τα Tachinidaeκαι ταBraconidae,αλλά υπάρχουν καιΣτρεψίπτερα, ακόμη καιΚολεοπτερα ήκαιΛεπιδόπτερα.

Η πρώτη και ίσως από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες κλασικής Βιολογικής Αντιμετώπισης πραγματοποιήθηκε με το αρπακτικό έντομο της οικογένειας Coccinellidae Rodolia (Vedalia) cardinalis, για την αντιμετώπιση του εντόμου της «βαμβακάδας» των εσπεριδοειδών Icerya purchasi.

Πιο πρόσφατο παράδειγμα στη χώρα μας, αποτελεί η αντιμετώπιση του «εριώδη αλευρώδη», Aleurothrixus floccosus. Η αντιμετώπιση του A. floccosusέγινε με εξαπολύσεις στις περιοχές καλλιέργειας εσπεριδοειδών του Cales noacki(Hymenoptera: Aphelinidae). Τα παρασιτοειδή όπως π.χ. το Cales noackiή το Encarcia formosa, γεννούν μέσα στο βλαβερό έντομο.

Cales noacki

Το έντομο «Δάκος»(Bactrocera oleae)θεωρείται ο σημαντικότερος εχθρός της ελιάς στη χώρα μας, καθώς και σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες. Οι κυριότεροι φυσικοί εχθροί του δάκου είναι τα παρασιτοειδή Υμενόπτερα Eupelmus urozonus,E. Martellii,Pnigalio mediterraneus, Eurytoma martellii, Cyrtoptyx latypesκαι Opius concolor.

Μεταξύ των φυσικών εχθρών του «λεκανίου της ελιάς» (Saissetia oleae)ως κυριότεροι αναφέρονται τα παρασιτοειδή Υμενόπτερα Metaphycus helvolus, M. lounsburyi, M. flavous, barletti, M. swirskii, και Diversinervus elegans.

Metaphycus helvolus

Το έντομο «Πυρηνοτρήτης»(Prays oleae), αποτελεί το δεύτερο κατά σειρά σπουδαιότητας εχθρό της ελιάς μετά τον δάκο σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Οι κυριότεροι φυσικοί εχθροί του πυρηνοτρήτη, από πλευράς εντόμων, είναι τα παρασιτοειδή Δίπτερα Chelonus elaphilus, Ageniaspis fuscicollisκαι Trichogrammaspp.

Tachinidae(Diptera): Οι προνύμφες τους είναι ενδοπαράσιτα σε κάμπιες Λεπιδοπτέρων και προνύμφες Κολεοπτέρων, Υμενόπτερα, Ημίπτερα και Ακρίδες.

Σε αποθήκες γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, αρκετάΥμενόπτεραπροσβάλλουν επικίνδυνα έντομα αποθηκών:

Το IchneumonidaeVenturiacanescensπαρασιτεί στο Λεπιδόπτερο Plodiainterpunctella

Τα Pteromalidae Anisopteromaluscalandraeκαι Choetospilaelegans,σε Κολεόπτερα όπως το Rhyzoperthadominica, τοBraconidae Braconhebetor στα ΛεπιδόπτεραCadracautellaκαι Plodiainterpunctella, το Pteromalidae Anisopteromaluscalandraeστα Κολεοπτερα SitophilusoryzaeκαιCallosobruchusmaculatus,τοTrichogrammatidae Trichogrammapretiosumστα Plodiainterpunctella και Cadracautella και άλλα.

Αρπακτικά

Η πασχαλίτσα, το «αλογάκι της Παναγίας»και τα Odonata(ελικοπτεράκια, λιμπελούλες) είναι μόνο μερικοί από τους 125 αδίστακτους «εξολοθρευτές» που κυκλοφορούν στη φύση.

χρυσόπας

Η πασχαλίτσα Coccinellaκαι τα Chrysopaή Chrysoperla (Neuroptera: Chrysopidae), λατρεύουν τα κοκκοειδή έντομα και την μελίγκρα (αφίδες)που προσβάλλουν τα καλλωπιστικά όπως γαρδένιες, χρυσάνθεμα, τριανταφυλλιές, ωά Λεπιδοπτέρων, κάμπιες, θρίπες και ακάρεα. Hπασχαλίτσα, μπορεί να φάει έως και 50 μελίγκρες την ημέρα και να κρατήσει καθαρή μια επιφάνεια 0, 25 τετραγωνικών μέτρων. Μπορούμε να τις έχουμε ακόμα και στη βεράντα και τον κήπο μας.

Το Mantisreligiosa (αλογάκι της Παναγίας), κατασπαράσσει τις ακρίδεςπου προσβάλουν το σιτάρι, το κριθάρι και άλλες καλλιέργειες.

Το Κολεόπτερο Coccinellidae Nephusincludes, είναι αρπακτικό της βαμβακάδας της αμπέλου και των εσπεριδοειδών του ψευδόκοκκου(Planococcusή Pseudococcus).

Syrphidae

Οι προνύμφες των Syrphidae(Diptera), τρέφονται με αφίδες.

Ως φυσικοί εχθροί του Δάκουτης εληάς(Bactrocera oleae) , αναφέρονται: το αρπακτικό των ωών Prolasioptera berlesianaκαι του Πυρηνοτρήτητης εληάς(Prays oleae)τα αρπακτικά έντομα Chrysoperla carnea, Anthocoris nemoralisκαιXanthandrus comptus.Τα πλέον αποτελεσματικά αρπακτικά κατά του λεκανίου της ελιάς (Saissetia oleae),είναι τα είδη των Κολεοπτέρων Chilocorus, Exochomus quadripustulatusκαι Rhyzobius forestieri.και δευτερευόντως τα Scutellista caerulea, Moranila californica (Hymenoptera: Pteromalidae)και Eublema scitula(Lepidoptera: Erebidae).

Τα Ετερόπτερα Xylocoridae Xylocorisflavipesκαι Lyctocoriscampestrisείναι αρπακτικά σε διάφορα έντομα αποθηκών, όπως στα Triboliumconfusum,Triboliumcastaneumκαι Cryptolestespusillus, Plodiainterpunctellaκαι τις ατελείς μορφές του Acanthoscelidesobtectus.

ΤοHippodamiaconvergens(Coleoptera: Coccinellidae) είναι αρπακτικό κυρίως σε αφίδες (μελίγκρα) ακάρεα και ψύλλες πολλών καλλιεργούμενων φυτών.

ΤοCryptolaemusmotrouzieri (Coleoptera: Coccinellidae) είναι αρπακτικό διαφόρων κοκκοειδών σε θερμοκήπια, βαμβάκι, ιβίσκο κ.α.

Το Aphidoletesaphidimyza (Diptera: Cecidomyidae), εισάγει μιαν τοξίνηστις αρθρώσεις των αφίδων, τις παραλύει και μυζά το σώμα τους από μια οπή που ανοίγει στον θώρακά τους.

Aphidius ervi

Τα Aphidiuservi , Aphidiuscolemani,Aphidiuserviκαι Aphelinusabdominalis(Hymenoptera: Braconidae), καταπολεμούν τις Αφίδες: Aphisgossypii ,Myzus persicaeandotherspecies(Myzus spp, Sitobion spp, Schizaphis spp,Rhodobium spp and Acyrthosiphum spp),Rhopalosiphumpadi , Macrosiphum euphorbiaeκ.α.

Στην Ελλάδα υπάρχουν εταιρείες που εισάγουν αλλά και παράγουν ωφέλιμα έντομα, εφοδιάζοντας τις σημαντικότερες γεωργικές περιοχές όπως Κρήτη, Πελοπόννησο, Κεντρική Ελλάδα, Αττική και Μακεδονία, συνεργάζονται με δήμους της χώρας για προγράμματα φυτοπροστασίας στο αστικό πράσινο και εξάγουν ωφέλιμα έντομα σε χώρες της Ε.Ε. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν τουλάχιστον 85 εταιρείες που ασχολούνται με τη μαζική παραγωγή ωφέλιμων εντόμων και όπως φαίνεται, αυτή η νέα αγορά, έχει σπουδαίες προοπτικές.

Όσον αφορά στο κόστος, η χρήση ωφέλιμων εντόμων σε σχέση με τα φυτοφάρμακα είναι σχεδόν το ίδιο. Όμως τα οφέλη για την υγεία μας και το περιβάλλον είναι ανεκτίμητα...

Κηκιδογόνα και άλλα ωφέλιμα έντομα

Μία μεγάλη κατηγορία χρήσιμων έως πολύτιμων προϊόντωντα οποία οφείλονται στην αλληλεπίδραση φυτών και εντόμων, είναι εκείνα τα οποία προκύπτουν από κηκίδες εντόμων σε διάφορα είδη φυτών, ιδίως των Quercus (βελανιδιές, πουρνάρι), Salvia(φασκόμηλα) και Opuntia(φραγκοσυκιά) τα οποία μάλιστα αφθονούν στην Ελλάδα.

Άρθρα σχετικά με το θέμα αυτό έχουν δημοσιευθεί από τον γράφοντα στο περιοδικό « Γεωργία – Κτηνοτροφία», επί σειράν ετών.

Κηκίδες είναι η αφύσικη ανάπτυξη του φυτικού ιστού (υπερπλασία ή υπερτροφία των κυττάρων) σε φύλλα, βλαστούς, οφθαλμούς, ρίζες ή άνθη, που προκαλείται από ερέθισμα συνήθως εντόμων, ακάρεων, μυκήτων, ιών, βακτηρίων ή νηματωδών. Τα κηκιδογόνα έντομαπροσβάλλουν κυρίως τα αναπτυσσόμενα μέρη των φυτών. Τρεφόμενα ερεθίζουν την ανάπτυξη χωρίς να θανατώνουν πολλά κύτταρα. Έτσι, προκαλούνται οι παραμορφώσεις που ονομάζουμε «κηκίδες».

Μέσα στις κηκίδες, το έντομο που τις προκαλεί, προστατεύεται αρκετά και από εχθρούς του (παράσιτα και αρπακτικά). Τακηκιδογόνα έντομα, προσέχουν να μην θανατώσουν τα φυτά – ξενιστές τους ώστε να έχουν οι απόγονοί τους το απαιτούμενο απόθεμα για να συνεχίσουν το ..έργο τους. Συνεπώς, όλες οι κηκίδες δεν προκαλούν οικονομική ζημία αλλά αρκετές, συνεισφέρουν θετικά, και μάλιστα με το παραπάνω στην ανθρώπινη ζωή.

Από την αρχαιότητα ήσαν γνωστές οι φαρμακευτικέςκαι θεραπευτικέςιδιότητες των φυτικών κηκίδων.

Κηκίδες βελανιδιάς

Οι κηκίδες στα δένδρα αυτά, δημιουργούνται από αντίδραση σε χημική ουσία που εκκρίνουν οι προνύμφες μικροσκοπικού Υμενοπτέρου, τουCynipsgallae - tinctoriae (Olivier) (Hymenoptera: Cynipidae)με συνώνυμα: Cynipsquercusfolii LinnaeusκαιDiplolepsisgallaetinctoriaeGeoffroy. Ένα άλλο είδος βελανιδιάς όπου παράγονται παρόμοιες κηκίδες είναι το Quercuslusitanica (κοινώς GallOak, LusitanianOak, ή και Dyer'sOak, είναι ιθαγενές στο Μαρόκο, Πορτογαλία και Ισπανία.

Cynips gallae - tinctoriae

Oι κηκίδες του Cynipsgallae-tinctoriae,χρησιμοποιούνταν στη Μέση Ανατολή για την κατασκευή μελάνης (Ιron gall ink),στυπτικές αλοιφές ή βαφή για μάλλινα και δέρματα. Το ταννικό οξύ καθώς και οι κηκιδοταννίνες (gallotannins)συγκαταλέγονται μεταξύ των καλύτερων αντιοξειδωτικών.

Μέχρι τα μέσα του 20^ουαιώνα, το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου εφοδιασμού σε ταννικό οξύ, έδιναν οι κηκίδες “Smyrnagallsή Aleppogalls”της βελανιδιάςQuercusinfectoriaστην Μικρά Ασία.

Η μεγαλύτερη ποσότητα του παραγόμενου ταννικού οξέως έδινε, αναμεμειγμένο με θειικό σίδηρο (copperas) κ.ά. συστατικά, υψηλής ποιότητος ανεξίτηλη μελάνηπου χρησιμοποιούσαν για τα πρακτικά των δικαστηρίων και εκτύπωση χαρτονομισμάτων. Είναι επίσης δυνατόν, να παραχθεί «αόρατη μελάνη»παραλείποντας από τη συνταγή τον θειικό σίδηρο (η εμφάνιση των γραμμάτων γίνεται με εμβάπτιση της σελίδας σε αραιό διάλυμα θειικού σιδήρου).

Κηκίδες Salvia

Το φυτό Salviafruticosa(Greeksage) της Οικογενείας Lamiaceae, το γνωστό μας «φασκόμηλο», είναι ιθαγενές των χωρών της ανατολικής Μεσογείου. Στην Ελλάδα, από τα αρχαία χρόνια υπάρχει μακρά παράδοση, όπου εκτιμάτο κυρίως η θεραπευτική και μαγειρική αξία του φυτού, εκτός από την εμφάνισή του και τη γλυκιά γεύση που έχουν το νέκταρ και η γύρις του.

Σε αρκετά ελληνικά νησιά ευδοκιμεί κυρίως το είδος S. pomifera, που συχνά αναπτύσσει στα στελέχη του σαρκώδεις, ημιδιαφανείς κηκίδες, διαμέτρου περίπου 2,5 cm. οι οποίες ονομάζονται «μήλα».  Τα «φασκόμηλα» αυτά, διατίθενται και στην αγορά, καθαρίζονται και τρώγονται, περιγράφονται μάλιστα ως ευώδη, χυμώδη και εύγευστα. Στην Κρήτη και την Πελοπόννησο, προσθέτοντας ζάχαρη ή μέλι, γίνονται ένα είδος «γλυκού του κουταλιού» που διατηρούν σε γυάλινα βάζα. Θεωρούνται υπέροχη νοστιμιά και πιστεύεται ότι έχουν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες.

Τις κηκίδες στο Salviafruticosa (S. triloba), προκαλούν Υμενόπτερα έντομα Cynipidaeτου γένους Cynipsquercusfolii,Hedickianalevantina, Neaylax (Aylax) salviae καιSalvielakezivi,στο Salviapomiferaκαιστους καρπούς του Salviaofficinalisτου γένους Aulaxκαι στους καρπούς του Salviaverbenacaτο Neaylaxverbenacus.

Dactylopiuscoccus

Το Dactylopiuscoccus,είναι κοκκοειδές (Hemiptera, Sternorrhyncha, Coccoidea, Dactylopiidae), το οποίο ζει στα κακτώδη φυτά του γένους Opuntia(Φραγκοσυκιές),τρεφόμενο με τους πλούσιους χυμούς τους.

Hκοχινίλη παράγεται από τα σώματα των θηλέων του εντόμου ως απωθητικό των εντόμων - εχθρών του. Χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα ως απωθητική για τα μυρμήγκια. Η ουσία κοχινίλη ήcrimson(cochineal ), είναι χρωστική λαμπρού ερυθρού χρώματος η οποία λαμβάνεται από το καρμίνιοπου περιέχει καρμινικό οξύ.

Ως χρωστική τροφίμων, δεν είναι τοξική και δεν είναι γνωστή ως καρκινογόνος. Σπάνιες περιπτώσεις αναφυλαξίας που έχουν αναφερθεί οφείλονται σε λανθασμένες προσμίξεις κατά την παρασκευή της και όχι στο καρμινικό οξύ.Στη Ρόδο την χρησιμοποιούν για την χρώση ενός παραδοσιακού λικέρ για τους γάμους.

H ερυθρολακκίνη (crimson lake), παρασκευάζοταν επίσης από τα σώματα των θηλέων του ίδιου εντόμου.

Την παλαιά εποχή, η κύρια χρήση της βαφής ήταν μόνο για υφάσματα και καλλυντικά. Λόγω του υψηλού κόστους και της σπανιότητος της βαφής, τα πορφυρά υφάσματα ήσαν συνυφασμένα με την οικονομική ευμάρεια και δύναμη π.χ. Οι χιτώνες των ρωμαιοκαθολικών καρδιναλίων και οι επενδύτες των Βρετανών στρατιωτικών (redjackets).

Σήμερα, η χρωστική redcarmineχρησιμοποιείται σε μία ευρύτατη σειρά εδώδιμων και μη προϊόντων όπως: γλυκίσματα, παγωτά, γιαούρτια, μαρμελάδες με χρώμα φράουλας, κεράσι και βατόμουρο για ενίσχυση του κόκκινου χρώματος, στην κόκκινη γέλη (ζελέ), στις κόκκινες καραμέλες, στο μηλόκρασο (cider), στα ηδύποτα (λικέρ) Campariκαι Μaraschino, στο βερμούτ MartiniRosso, στις σοκολάτες m&m's, στα σιρόπια, χυμούς κόκκινων φρούτων, τοματοχυμούς, στα δημητριακά Kelloggsμε άρωμα φράουλας, στα λουκάνικα, αφυδατωμένα ψάρια, υποκατάστατα καβουρόψυχας, φαρμακευτικές κάψουλες και χάπια με κόκκινο χρώμα, αντιβιοτικά ή αντιβηχικά σιρόπια για παιδιά, στοματικά διαλύματα, καλλυντικά όπως κραγιόν, makeup, ίσκιοι ματιών κ.ά.

Το καρμίνιο,θεωρείται αρκετά ασφαλές για καλλυντικά ματιών. Χρησιμοποιείται ακόμη στην μικροβιολογία, για την χρώση παρασκευασμάτων μικροσκοπίας κα σε ελαιοχρώματα και υδροχρώματα για έργα καλλιτεχνών.

Tο πουρνάρι και το έντομο Kermes

Το έντομο Kermesilicisή Kermesvermilio, πρ. Coccusilicis(Homoptera: Coccoidea: Kermesidae), προσβάλλει τους νεαρούς βλαστούς του πουρναριού. Το θηλυκό του, προσκολλάται στα φύλλα και παραμένει ακίνητο μέχρι να εναποθέσει τα ωά του.Τρέφεται με τον χυμό δένδρων κυρίως των θάμνων του Quercuscoccifera.Τα τέλεια θήλεα άτομα του Kermes είναι σαν μικρά μπιζέλια. Είναι άπτερα με καστανοκόκκινο χρώμα, καλυμμένο με υπόλευκη σκόνη. Το σχήμα τους είναι ημισφαιροειδές, έχουν ευχάριστη οσμή και δριμεία γεύση.Όταν ξηρανθούν μοιάζουν με σπόρους.Τα άτομα αυτά συλλέγονται και χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιετίες για την παρασκευή κόκκινης βαφής γνωστής ως «κρεμέζι» (χρώμα κρεμεζί).

Η διαδικασία για την παραγωγή (συλλογή, επεξεργασία κλπ.) αυτού του είδους βαφών ήταν χρονοβόρος και συχνά δύσκολη από τεχνολογικής απόψεως. Γι’ αυτόν τον λόγο, ήσαν ακριβές και περιζήτητες και περιορίζονταν μόνο σε ακριβάκαι πολύτιμα υφάσματα.

Μέχρι την ανακάλυψη των συνθετικών βαφών (μέσα του 19ου αιώνα) οι βαφές από έντομα όπως το «ερυθρόντης Τύρου»και το «καρμίνιον» από το Kermes,υπήρξαν βασικά στοιχεία των οικονομιών της Ασίας και της Ευρώπης.

Rhus καιAphis

Τοφυτό Rhusείναι αυτοφυές σε όλες τις Μεσογειακές χώρες, κυρίως στην Σικελία, νότιο Ιταλία και σε περιοχές της Μέσης Ανατολής όπως το Ιράν. Οι κηκίδες στο Rhussemialataκαι το Rhusjavanica, προκαλούνται από το έντομο (αφίδα) Aphis (Melaphis) chinensis(Hemiptera: Pemphigidae)

Οι κηκίδες είναι λείες, κοίλες, σχεδόν απιοειδείς, με γριζοπράσινη εξωτερική επιφάνεια, και μαλακό, γκριζόμαυρο περιεχόμενο με λιπαρή υφή που χρησιμεύει στην κατασκευή κεριών. Από τις κηκίδες, οι οποίες περιέχουν μέχρι και 77% ταννίνη, γίνεται μπλε βαφή, μελάνι και με μεθανολική απόσταξη, ισχυρό μυκητοκτόνο (4).

Κατά την κινεζική παραδοσιακή ιατρική, έχουν άριστες στυπτικές, αντιδιαρροϊκές και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες, μαλακώνουν τον βήχα,εκτονώνουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση, επουλώνει φλεγμονές, τραύματα, εγκαύματα και σταματούν τις νυκτερινές εφιδρώσεις.

Λάκκες - Ρητίνες – Κόμμεα – Βερνίκια - Κερί

Τα γνήσια φυσικά χρώματα και βερνίκια, παρασκευάζονται αποκλειστικά και μόνο από φυσικές ουσίες, χωρίς να έχουν υποστεί χημικές επεμβάσεις.

Οι ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους προέρχονται από δένδρα, φυτά (φυσικές ρητίνες, φυσικά έλαια και αιθέρια έλαια, φυτικοί κηροί και μαστίχες,), ζωικά παράγωγα (κερί μελισσών, καζεΐνη γάλακτος) και ακίνδυνες ορυκτές ύλες π. χ. άργιλος. Στην ουσία, είναι τα μόνα προϊόντα που μπορούν να αποκαλούνται οικολογικά,χωρίς ιδιαίτερη πιστοποίηση.

Kerria lacca

Ηλάκκαείναι ένα στιλπνό, διαφανές ή έγχρωμο, ρητινώδες υλικό, που χρησιμοποιείτο στην Ινδία και τις γειτονικές περιοχές. Στην σύγχρονη ορολογία, τα προϊόντα που βασίζονται στη λάκκα(lacquer), αναφέρονται ως shellac. Η λάκκα πάντως, είναι πιο ανθεκτική από τα shellac. Τα προϊόντα της λάκκας, είναι οι μόνες ρητίνες ζωικής προελεύσεως. Είναι η έκκριση μικροσκοπικών Ημιπτέρων εντόμωνπου ανήκουν στην ΥπεροικογένειαCoccoideaκαι τα κυρίως στα γένηLaccifer(Lacciferidae), Metatachardia, Tachordiella, Austrotacharidia, Afrotachardina, και Tachardina (Tachardiidae).Το σπουδαιότερο λακκοπαραγωγό έντομο είναι τοKerrialacca (Lacciferlaca) πρώηνCoccuslacca (Lacciferidaeή Kerriidae) το οποίο παρασιτεί δένδρα της Ασίας, κυρίως της Ινδίας και της Ταϊλάνδης, όπως το Schleicheratrijuga. ΤοKerrialacca(Lacciferlaca), κατά χιλιάδες ατόμων, αποθέτει με την μορφή σάλιου, στα στελέχη και τους νεαρούς βλαστούς την ρητίνη των δένδρων από τα οποία τρέφεται.

Opopanax + Lixus

Τα Opopanax είναι πολυετείς πόες με δέκα περίπου είδη. Στην Ελλάδα φύεται ο O. hispidus«αδρότριχος»ή « ηράκλειος»και ο « χειρώνιος»Ο.chironium.

Το όνομα του γένους (Oπoπάναξ) προέρχεται από τις λέξεις: οπός (= χυμός )+ παν (=όλα ) + ακέομαι ( θεραπεύω ) δηλαδή, « χυμόςπου θεραπεύει τα πάντα ». Πανάκεια ήταν άλλωστε και το όνομα μιας από τις κόρες του Ασκληπιού.

Η κομμεορητίνη τους έχει φαρμακευτικές και μυρεψικές (αρωματικές) ιδιότητες.Έχει χρησιμοποιηθεί ως εμμηναγωγό, αποχρεμπτικό και για θεραπεία άσθματος, χρόνιων φλεγμονών των εντέρων, αιμορροΐδων, υστερίας, υποχονδρίας και σπασμών. Ο Γεννάδιος μάλιστα, είχε προτείνει να εξεταστεί η δυνατότητα να αξιοποιηθεί εμπορικώς, η κομμεορητίνη του O. chironiumτης Βοιωτίας.

Οι σταγόνες κομμεορητίνης στα στελέχη του φυτού, χρώματος κίτρινο πορτοκαλί, προκαλούνται από τα δήγματα τέλειου κολεοπτέρου εντόμου Lixus ( Eulixus) umbellatarum (Curculionidae).

Τ Ε Λ Ο Σ
Ανάλογα Άρθρα:

Trending Articles